10 outdoor activiteiten die leuk zijn voor de hele familie

1. Zie de herten in actie

Er gaat niets boven het ervaren van brullende en pronkende herten in het seizoen. Op veel plekken in Denemarken kun je in de nazomer en herfst zien hoe de mannetjesherten indruk proberen te maken op de vrouwtjes en hun territorium proberen te verdedigen. Het paarseizoen duurt ongeveer een maand. De herten in de hertenparken in Denemarken zijn gewend geraakt aan de rustige aanwezigheid van mensen, zodat je dit ritueel van dichtbij kunt meemaken. Je kunt de dieren goed bekijken in Haderslev Jægersborg Deer Park, 15 km ten noorden van Kopenhagen en in Thy Oxbøl en Slotved Forest in Jutland.

2. Bewonder de Zwarte Zon

Binnen een half uur net voor zonsondergang verzamelen meer dan een één miljoen spreeuwen uit alle hoeken van de wereld zich bij het wad (vlakbij het plaatsje Ribe, Zuidwest-Jutland) om een hele bijzondere 'luchtdans' te maken, de zgn. 'zwarte zonsondergang'. Dit is een bijzonder natuurfenomeen. De grote zwerm spreeuwen is te zien van maart tot medio april. Het verschijnsel is ook in de herfst te zien vanaf begin september tot midden november.Voor meer informatie over de 'zwarte' zonsondergang kun je terecht bij het VVV-kantoor van Ribe.

3. Spot zeehonden en bruinvissen

Zeehonden en bruinvissen zijn bekende zoogdieren in de Deense wateren. Deze elegante zwemmers kun je regelmatig tijdens hun jacht op voedsel zien. Zeehonden zijn ook vaak tijdens het uitrusten te aanschouwen op droge stukken land, landtongen en eilandjes, waar zelden mensen komen. Op sommige plekken kun je zelfs wel spreken van zeehondenkolonies.

Waar kun je de zeehonden zien?
De gewone gespikkelde zeehond is de meest voorkomende soort in Denemarken. Deze zeehond komt vooral voor in het waddengebied voor de kust van Jutland, in het Skagerrak, Limfjord en Kattegat, maar ook in de Sont en de Oostzee. In 2005 – toen vond er een telling plaats – leefden er 12.000 gewone zeehonden in de Deense wateren. 

De grijze zeehond komt daarentegen in Denemarken zelden voor. In 2005 werden er ongeveer 50 grijze zeehonden geteld. Op de Deense wadden werd er in 2007 echter een aanmerkelijk aantal jonge grijze zeehonden waargenomen. Tevens zijn er grijze zeehonden bij Rødsand (Falster), op Anholt en Læsø in het Kattegat en bij Saltholm in de Sont is er tevens een kleine kans om de grijze zeehond te zien. 

Zowel de gewone zeehond als de grijze zeehond zijn tamelijk grote dieren en zijn dus gemakkelijk te ontdekken. De gewone zeehond kan anderhalve meter lang en 75 kilogram zwaar worden; de grijze zeehond is wat groter. Mannetjes zijn ongeveer anderhalf keer groter dan vrouwtjes. De grijze zeehondman kan tot twee meter lang zijn met een gewicht van 300 kilogram. Het voedsel van een zeehond bestaat voornamelijk uit vis, maar ook kreeft, inktvis en tal van andere schaal- en weekdieren staan op het menu van een zeehond. 

Bruinvis, een kleine walvis
Met uitzondering van Bornholm, komt de bruinvis overal in de Deense wateren voor. Door zijn markante driehoekige rugvin, die hij snel beweegt, is de bruinvis gemakkelijk te herkennen tijdens zijn jacht op haring dicht aan het wateroppervlak. Hij zwemt vaak in groepjes van twee tot vijf, maar de bruinvis is ook regelmatig in zijn eentje. 

De bruinvis leeft in de Grote en Kleine Belt, het Skagerrak, Kattegat en de Noordzee. Zelden is deze mini-walvis waargenomen in de Sont.  Hij behoort tot de kleinste walvissen van de wereld. Ze kunnen 180 centimeter lang en ongeveer 60 tot 70 kilogram zwaar worden. Niet zelden raken ze verstrikt in netten van vissers. Soms kun je bruinvissen in dichte groepen bij een haven bestuderen. In Esbjerg, Hirtshals, Kerteminde en Grenaa kun je erg dicht bij deze interssante waterwezens komen. Voor meer details kun je terecht bij het lokale VVV-kantoor. 

4. Zoek naar Barnsteen

Sommige mensen blijken een speciaal oog te hebben voor barnsteen. Zij weten de goudkleurige klompjes heel goed in het Deense zandstrand op te speuren. Er is wat kennis en geduld voor nodig, maar daarnaast ook een flinke portie geluk. En wanneer je dan een barnsteen vindt, is dat een ervaring die je je levenlang niet meer vergeet.

Het ideale barnsteenweer
In feite kun je langs alle Deens kusten barnsteen “tegenkomen”. Maar daar waar de branding altijd stevig is en het heel vaak hard waait, is de kans op het vinden van een klomp of klompje barnsteen het grootst. Bijvoorbeeld langs de westkust van Jutland. Ook de kusten langs het Kattegat en de Oostzee bieden goede kansen op barnsteen.

Bij harde wind wordt barnsteen losgeslagen van de zeebodem en bij het daaropvolgende rustige weer kan barnsteen op het strand aanspoelen, samen met zeewier, kiezelsteentjes en wrakstukken. De barnsteenzoeker moet rekening houden met het getij; tijdens de overgang van vloed naar eb is de kans om barnsteen te vinden het grootst. 

Kijk eventueel op de getijdenkalender om er zeker van te zijn dat je op het goede moment naar barnsteen zoekt. De klompen en klompjes barnsteen liggen doorgaans niet open en bloot te glimmen en te stralen op het strand. Barnsteen ligt vaak “gewikkeld” in zeewier of verscholen tussen het wrakhout. Je moet dus heel goed kijken, wil je het ontdekken. 

Barnsteen of gewoon steen?
Barnsteen is niet altijd goudgeel- of bruinkleurig. Barnsteen kan ook wit of roodachtig zijn en lijkt in veel gevallen op gewone steen. Er zijn enkele manieren om uit te vinden of het echte barnsteen is of niet:
- Bijt er voorzichtig op. Voelt het zacht en niet scherp aan, dan is het bijna zeker barnsteen.
- Barnsteen is zachter dan steen en voelt “warmer” aan wanneer je het tegen je wang houdt.
- Wrijf het stuk over je mouw en houd het bij je haar. Wordt je haar erdoor aangetrokken, dan is het stuk bijna zeker barnsteen.
- Denk je dat het een stuk barnsteen is, leg het dan in een glas water, waarin twee eetlepels zout opgelost zijn. Barnsteen zinkt niet, maar blijft tegen het wateroppervlak drijven.

5. Duik onder de grond

Als je dapper genoeg bent om je hoofd onder de grond te steken, dan kun je in Denemarken je hart ophalen. Er zijn hier namelijk een aantal prachtige verlaten mijnen en natuurlijke grotten die open zijn voor publiek. In veel van deze moet je de spannende duisternis delen met kolonies van vleermuizen, soms wel tienduizenden! Jutland heeft drie bekende verlaten mijnen – De kalksteengroeven van Mønsted, Daugbjerg Limestone Mines en Thingbæk Limestone Mines. Alle drie zijn nu open voor het publiek met musea en ondergrondse avonturen. Samen bieden ze honderden kilometers van de ondergrondse wereld om te verkennen en een gevoel krijgen hoe het was voor de mijnwerkers om onder de grond te werken. Op het eiland Bornholm zijn veel open grotten te vinden bekend als Ovens. Sommigen zijn alleen bereikbaar per rondvaartboot, anderen kun je te voet bereiken. Leer meer over het ontstaan van deze rotsformaties in het NaturBornholm Centre in Aakirkeby.

6. Ga fossielen zoeken

Overal in Denemarken kun je gedurende het hele jaar naar fossielen zoeken. Helemaal gratis en buiten in de natuur. Op het strand zijn bijvoorbeeld restanten van zee-egels en inktvissen te vinden. Of versteende mosselen, haaientanden of scharen van een krab. Zoek met de blote hand of met hamer en beitel. Maak een tochtje naar het strand en ga dan eens op zoek naar fossielen of mooie stenen met daarin een fossiel. Een boeiende bezigheid voor het hele gezin. Of ga eens zoeken naar fossielen in grindgroeven, in kalk- en krijtrotsen of bij de bekende Deense vindplaatsen als Møns Klint als  op het eiland Møn, Stevns Klint op Sjælland of op het eilandje Fur in de Limfjord. Minder bekend, maar zeker niet minder boeiend, is de fossielroute in Jutland. Deze route voert door een prachtig landschap uit de ijstijd (www.fossiler.dk, alleen Deenstalig). 

In 2007 is het nieuwe GeoCenter Møns Klint geopend. Daar wordt het ontstaan van de krijtrotsen getoond. Verder kun je er over en door gletsjers uit de ijstijd lopen en er is een mogelijkheid om onder begeleiding van een natuurgids een tocht te maken. Je kunt dan tevens meer aan de weet komen over je eigen vondsten daar in de buurt. Faxe Kalkbrud in het zuidoosten van Sjælland biedt de mogelijkheid om samen met een gids op zoek te gaan naar fossielen. Hier komt het verleden letterlijk tot leven op de meer dan 63 miljoen jaren oude bodem van de zee.

Mag je fossielen meenemen?
Ja, dat mag, tenzij je zo gelukkig bent dat je een ongewoon voorwerp vindt. In dat geval dien je contact op te nemen met een museum of een geologisch centrum. Misschien heb je een fossiel gevonden die onder de wet van de paleontologische vondsten valt. Dit betekent, dat de vondst moet worden afgeleverd bij een museum. Dikwijls wordt er een vindersloon uitbetaald. 
Meer informatie over het meenemen van fossielen.

7. Schatzoeken met een GPS

Geocaching is een interactieve zoektocht in de buitenlucht, waar je een GPS gebruikt om te zoeken naar schatten. Veel mensen over de hele wereld nemen deel aan deze sport en er zijn ook honderden verborgen schatten in Denemarken verstopt. De schatten zijn over het algemeen kleine potten met een logboek en een klein geschenk. Je kunt dan naar de Geocaching website om je vondst te registreren en andere schatten zien die wachten om ontdekt te worden.

8. Dineren in het bos

In veel gebieden in Denemarken kun je op aangewezen plaatsen een kampvuur maken. Nationale parken en andere openbare natuurgebieden zoals bossen beschikken soms zelfs over overdekte plaatsen compleet met bankjes en andere faciliteiten zodat je hier ’s avonds lekker kunt dineren. Het is belangrijk dat je alleen de aangewezen plaatsen gebruikt om te koken in het bos, dus check van te voren bij het lokale VVV-kantoor waar je in de buurt een kampvuur mag maken.

Het Deense platteland staat, afhankelijk van het seizoen, vol met wilde bessen, noten, champignons en andere eetbare planten. Je bent van harte welkom om deze heerlijke traktaties in openbare ruimtes mee te nemen en lekker op te eten. Het is de algemene regel dat je iets over laat voor anderen, dus neem niet meer dan een volle draagtas mee uit het bos.

9. Slapen in het wild

Wanneer het officiële campings niet jouw ding zijn en je graag een nachtje in de natuur wilt doorbrengen, dan is Denemarken het land voor jou. Met meer dan 1.000 gebieden waar het toegestaan is om te wildkamperen staat er een natuurlijke ervaring voor je klaar. Caravans en andere gemotoriseerde voertuigen zijn in deze gebieden niet toegestaan. Dit zijn pure, natuurlijke plekken waar je niets anders dan je eigen voetstappen mag achterlaten als je weer vertrekt.

De locaties waar wildkamperen is toegestaan zijn vaak uitgerust met stromend water en een toilet, een derde beschikt ook over zogenaamde schuilplaatsen waar je de nacht kunt doorbrengen.

Het Deense Natuuragentschap heeft een aantal richtlijnen voor wildkamperen opgesteld. 
Zij beschikken ook over een handige kaart. Deze kaart is in het Deens, maar als je klikt op ‘Overnatning’ in het menu aan de linkerkant dan worden alle locaties waar wildkamperen is toegestaan (primitive overnatningspladser) getoond op de kaart.

10. Maak een tocht op de mountainbike

Er zijn 8 speciale gebieden in Deense bossen waar je heerlijk los kunt gaan en op je mountainbike buiten de gemarkeerde paden het bos in kunt trekken. Dit zijn:

- Bidstrup bos in Noord-Seeland (9.5 km lang)
- Blåbjerg Klitplantage ten zuiten van Ringkøbing Fjord (7.3 km lang) 
- Bordrup plantage bij Båvands Huk (6.8 en 8 km lang) 
- Klosterheden ten noordwesten van Holstebro (50 km lang) 
- Hazenbossen ten noordwesten van Kopenhagen (26 km lang) 
- Rold Skov in Jutland (23 km lang) 
- Het bos net ten noorden van Kopenhagen (10 km lang) 
- De bossen van Aabenraa in Zuid-Jutland (8.4 km lang)

Als je geen eigen mountainbike hebt dan kun je deze huren in de meeste fietsenwinkels in Denemarken. Je betaalt ongeveer rond 150 tot 200 DKK voor een dag.