10 outdoor activiteiten die leuk zijn voor de hele familie

1. Spot de herten in actie

De stilte wordt verbroken door intense oergeluiden. Een diepe indruk laten ze achter, de brullende en pronkende edelherten. Op veel plekken in Denemarken kun je in de nazomer en vroege herfst zien hoe de mannetjes indruk proberen te maken op de vrouwtjes en hun territorium verdedigen. Het paarseizoen duurt ongeveer een maand. In de hertenparken in Denemarken kun je dit ritueel van dichtbij meemaken. Een prachtige omgeving om de herten te zien, is het Haderslev Jægersborg Deer Park, kortweg Dyrehaven genoemd, op 15 km ten noorden van Kopenhagen. Of ga naar Thy Oxbøl en het Slotved Forest in Jutland. Andere soorten herten zijn er ook en de parken zijn natuurlijk ook prachtig om herten te zien buiten de paartijd. 

2. Bewonder de Zwarte Zon

Binnen een half uur net voor zonsondergang verzamelen zo'n één miljoen spreeuwen zich bij de Waddenzee (vlakbij het plaatsje Ribe, in Zuidwest-Jutland) om een hele bijzondere 'luchtdans' te maken, waardoor je de de zogenaamde 'zwarte zon' ziet. De grote zwerm spreeuwen is te zien van maart tot medio april. Het verschijnsel is ook in de herfst te zien vanaf begin september tot midden november. Voor meer informatie kun je terecht bij het VVV-kantoor van Ribe.

3. Spot zeehonden en kleine walvissen: bruinvissen

Zeehonden en bruinvissen zijn veelvoorkomende zoogdieren in de Deense wateren. De marsvin, zoals de bruinvis in Denemarken wordt genoemd, heeft zelfs de hoogste concentratie ter wereld in de Deense Lillebælt. Sommige gelukkigen hebben de kleine walvissoort, die in het uiterlijk misschien wel meer lijkt op een dolfijn, zelfs tijdens een strandwandeling waargenomen. Het is dus zeker de moeite waard om je ogen regelmatig goed op het water te richten, als je de dieren graag ziet! 

Zeehonden zijn vooral in het water of tijdens het uitrusten te aanschouwen op droge stukken land, landtongen en eilandjes, waar zelden mensen komen. Op sommige plekken in Denemarken kun je zelfs wel zeehondenkolonies aantreffen.

Waar kun je de zeehonden zien?
De gewone gespikkelde zeehond is de meest voorkomende soort in Denemarken. Deze zeehond komt vooral voor in het waddengebied voor de kust van Jutland, in het Skagerrak, Limfjord en Kattegat, maar ook in de Sont en de Oostzee. In 2005 – toen vond er een telling plaats – leefden er 12.000 gewone zeehonden in de Deense wateren. 

De grijze zeehond komt in Denemarken bij de Deense Waddenzee voor. Via het Waddenzeecentrum kun je als een van de vele excursies die worden aangeboden een zeehondensafari boeken. Tevens zijn er grijze zeehonden bij Rødsand (Falster), op Anholt en Læsø in het Kattegat en tevens is er een (kleine) kans om de grijze zeehond bij Saltholm in de Sont te zien. 

Zowel de gewone zeehond als de grijze zeehond zijn tamelijk grote dieren en dus gemakkelijk te ontdekken. De gewone zeehond kan anderhalve meter lang en 75 kilogram zwaar worden; de grijze zeehond is wat groter. Mannetjes zijn ongeveer anderhalf keer groter dan vrouwtjes. De grijze zeehondman kan tot twee meter lang zijn met een gewicht van 300 kilogram. Het voedsel van een zeehond bestaat voornamelijk uit vis, maar ook kreeft, inktvis en tal van andere schaal- en weekdieren staan op het menu van een zeehond. 

Bruinvis, een kleine walvis
Met uitzondering van Bornholm komt de bruinvis - de kleinste tandwalvis van de Noordzee - overal in de Deense wateren voor. Door zijn markante driehoekige rugvin, die hij snel beweegt, is de bruinvis gemakkelijk te herkennen tijdens zijn jacht op haring dicht bij het wateroppervlak. Hij zwemt vaak in groepjes van twee tot vijf, maar de bruinvis gaat ook regelmatig in zijn eentje op pad. 

De bruinvis leeft in de Grote en Kleine Belt (Lillebælt), het Skagerrak, Kattegat en de Noordzee. Zelden is deze mini-walvis waargenomen in de Sont. Hij behoort tot de kleinste walvissen van de wereld. Ze kunnen 180 centimeter lang en ongeveer 60 tot 70 kilogram zwaar worden. Soms kun je bruinvissen in dichte groepen bij een haven bestuderen. Vanaf Esbjerg, Hirtshals, Kerteminde, Middelfart, Fredericia en Grenaa heb je veel kans om deze walvis te zien. 

4. Barnsteen (amber) zoeken

Denemarken is een goede plek om amber te zoeken. Er is wat kennis, geduld en ook een flinke portie geluk voor nodig om de steen te vinden. En wanneer je dan een barnsteen vindt, is dat een ervaring die je je leven lang niet meer vergeet.

Het ideale barnsteenweer
In feite kun je langs alle kustlijnen in Denemarken amber “tegenkomen”. Maar daar waar de branding altijd stevig is en het vaak hard waait, is de kans op het vinden van barnsteen het grootst. Bijvoorbeeld langs de westkust van Jutland. Ook de kusten langs het Kattegat en de Oostzee bieden goede vindkansen.

Zoektips: bij harde wind wordt barnsteen losgeslagen van de zeebodem en bij het daaropvolgende rustige weer kan barnsteen op het strand aanspoelen, samen met zeewier, kiezelsteentjes en wrakstukken. Tijdens de overgang van vloed naar eb is de kans om barnsteen te vinden het grootst. 

De klompen en klompjes barnsteen liggen doorgaans niet open en bloot te glimmen op het strand. Barnsteen ligt vaak “gewikkeld” in zeewier of verscholen tussen het wrakhout. Je moet dus heel goed kijken, om je kansen te vergroten. 

Barnsteen of gewoon steen?
Amber is niet altijd goudgeel- of bruinkleurig. Het kan ook wit of roodachtig zijn en lijkt in veel gevallen op een gewone steen. Zo kun je uitvinden of het echte barnsteen is of niet:
- Bijt er voorzichtig op. Voelt het zacht en niet scherp aan, dan is het bijna zeker barnsteen.
- Barnsteen is zachter dan steen en voelt “warmer” aan wanneer je het tegen je wang houdt.
- Wrijf het stuk over je mouw en houd het bij je haar. Wordt je haar erdoor aangetrokken, dan is het stuk bijna zeker barnsteen.
- Denk je dat het een stuk barnsteen is, leg het dan in een glas water, waarin twee eetlepels zout opgelost zijn. Barnsteen zinkt niet, maar blijft tegen het wateroppervlak drijven.

5. Duik onder de grond

Als je dapper genoeg bent om je hoofd onder de grond te steken, dan kun je in Denemarken je hart ophalen. Er zijn hier namelijk een aantal prachtige verlaten mijnen en natuurlijke grotten die open zijn voor publiek. In veel van deze moet je de spannende duisternis delen met kolonies van vleermuizen, soms wel tienduizenden! Jutland heeft drie bekende verlaten mijnen – De kalksteengroeven van Mønsted, Daugbjerg Limestone Mines en de Thingbæk Limestone Mines in het prachtige natuurgebied Rebild. Alle drie zijn nu open voor het publiek met musea en ondergrondse avonturen. Samen bieden ze honderden kilometers van de ondergrondse wereld om te verkennen en een gevoel krijgen hoe het was voor de mijnwerkers om onder de grond te werken. Op het eiland Bornholm zijn veel open grotten te vinden bekend als Ovens. Sommigen zijn alleen bereikbaar per rondvaartboot, anderen kun je te voet bereiken. Leer meer over het ontstaan van deze rotsformaties in het NaturBornholm Centre in Aakirkeby.

6. Ga fossielen zoeken

In Denemarken kun je gedurende het hele jaar in vrijwel heel het land fossielen zoeken. Helemaal gratis en buiten in de natuur. Langs de kustlijnen van fjorden en op de stranden zijn fossielen van bijvoorbeeld zee-egels en inktvissen te vinden. Of versteende mosselen, haaientanden of scharen van een krab. Ook kun je fossielen zoeken in grindgroeven en in kalk- en krijtrotsen. Bekende vindplaatsen voor fossielen zoeken in Denemarken zijn Møns Klint op het eiland Møn en Stevns Klint, beide in Zuid-Seeland, en het eilandje Fur in de Limfjord in Jutland. 

Leuke tip: bij het GeoCenter Møns Klint wordt het ontstaan van de krijtrotsen getoond. Verder kun je er over en door gletsjers uit de ijstijd lopen en er is een mogelijkheid om onder begeleiding van een natuurgids een tocht te maken. Je kunt er tevens meer aan de weet komen en vragen stellen over je eigen fossielen vondsten. Ook Faxe Kalkbrud, eveneens in Seeland, biedt de mogelijkheid om samen met een gids op zoek te gaan naar fossielen. Het verleden komt hier tot leven op de meer dan 63 miljoen jaren oude bodem.

Mag je gevonden fossielen meenemen?
Ja, fossielen die los liggen (bijvoorbeeld op het strand) en zonder uithakken kunnen worden meegenomen, mag je zelf meenemen, tenzij je zo gelukkig bent dat je een ongewoon voorwerp vindt. In dat geval dien je contact op te nemen met een museum of een geologisch centrum. Misschien heb je een fossiel gevonden dat onder de wet van de paleontologische vondsten valt. Dit betekent, dat de vondst moet worden afgeleverd bij een museum. Dikwijls wordt er een vindersloon uitbetaald. 

Hak nooit zomaar zelf in de natuur of rotsen. Uitsluitend onder begeleiding van een erkende gids is dit op beperkte plaatsen toegestaan.  

7. Schatzoeken (GeoCaching) 

GeoCaching is een interactieve zoektocht in de buitenlucht, waarbij een GPS gebruikt wordt om te zoeken naar schatten. Ook in Denemarken liggen honderden verborgen schatten. Bekijk op de GeoCaching website waar in Denemarken je ze kunt vinden. De schatten zijn over het algemeen kleine potten met een logboek en een klein geschenk. 

8. Sterrenkijken in Dark Sky Park Denemarken

Door de volledige duisternis en minimale lichtvervuiling zijn de eilanden Møn en Nyord (beide in Zuid-Seeland) door The International Dark Sky Association uitgeroepen tot Dark Sky Park en bestempeld tot een van de beste plekken ter wereld om sterren te kijken. Zelfs de Melkweg kun je hier onder de juiste omstandigheden zien. De ervaring op Møn, waarbij miljoenen sterren aan de hemel schijnen en 128 meter onder je in zee worden weerspiegeld, is ronduit magisch. De prachtige omgeving met steile kliffen en glooiende heuvels die je vanuit Camp Møns Klint bijvoorbeeld kunt verkennen zijn ook overdag een aanrader!

Ga je graag een stap verder en ben je benieuwd naar Dark Sky fotografie? Beleef het Dark Sky Park van Denemarken met de beste astrofotograaf ter wereld. 

9. Wildkamperen

Wanneer officiële campings niet jouw ding zijn en je graag een nachtje vrij in de natuur wilt doorbrengen, dan is Denemarken het land voor jou. Met meer dan 1.000 gebieden waar het toegestaan is om te wildkamperen staat er een natuurlijke ervaring voor je klaar. Caravans en andere gemotoriseerde voertuigen zijn in deze gebieden niet toegestaan. Dit zijn pure, natuurlijke plekken waar je niets anders dan je eigen voetstappen mag achterlaten als je weer vertrekt.

De locaties waar wildkamperen is toegestaan zijn vaak uitgerust met stromend water en een toilet, een derde van de locaties beschikt ook over zogenaamde 'shelters' waar je de nacht kunt doorbrengen.

Het Deense Natuuragentschap heeft een aantal richtlijnen voor wildkamperen opgesteld. 
Zij beschikken ook over een handige kaart. Deze kaart is in het Deens. Onder het kopje ‘Overnatning’ zijn alle outdoor overnachtingsopties getoond op de kaart. Eronder kun je direct zien of selecteren of faciliteiten zoals een w.c. of een shelter, waarbij een overdekking beschutting biedt (handig als het regent!). Een aantal van de mooiste shelters hebben we vast voor je op een rij gezet! 

10. Mountainbiken in de mooiste bossen

Er zijn 8 aangewezen bosgebieden in Denemarken waar je kunt mountainbiken buiten de gemarkeerde paden. Dit zijn:

- Bidstrup Skovene, Noord-Seeland (9.5 km)
- Blåbjerg Klitplantage ten zuiden van het Ringkøbing Fjord, West-Jutland (7.3 km) 
- Bordrup Klitplantage bij Blåvand, West-Jutland (6.8 en 8 km) 
- Klosterheden Plantage, Denemarkens langste MTB track, Jutland (50 km) 
- Hareskoven, ten noordwesten van Kopenhagen (26 km) 
- Rold Skov, Jutland (23 km) 
- Rude skov, net ten noorden van Kopenhagen (9 km singletrack) 
- De bossen rondom Aabenraa, Zuid-Jutland (8.4 km)

Als je geen eigen mountainbike hebt, dan kun je deze huren in de meeste fietsenwinkels in Denemarken. 

Tip: vind meer informatie over de specifieke tracks door in Google te zoeken op de term 'mtb' gevolgd door de bosnaam.